Yenilenebilir Enerji

Yenilenebilir Enerji Nedir? 

Yenilenebilir enerji, tüketildiğinden daha yüksek oranda yenilenen doğal kaynaklardan elde edilen enerji türüne verilen isim. Zaman içerisinde tükenmesi söz konusu olmayan bu enerji türü, fosil yakıtlara karşı daha çevreci ve sürdürülebilir bir çözüm sunuyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı sayesinde de iklim krizinin yıkıcı etkisiyle mücadele edebilmek için çevre dostu enerji üretimi sağlanmış oluyor. 

Temiz ve Yenilenebilir Enerji Üretmek: Yenilenebilir Enerji Çeşitleri Nelerdir?

Yenilenebilir enerji, üretimi doğru teknikler kullanılarak yapılıyor ve karbon salınımına sebebiyet vermiyorsa temiz enerji kaynağı olarak adlandırılıyor. Fosil enerji kaynakları kullanmadan çevre dostu enerji üretilme kaygısı varsa yenilenebilir enerji üretiminde de doğru adımlar atılması gerekiyor. 

Türkiye'de üretim yapılan yenilenebilir enerji çeşitlerine örnek olarak hidroelektrik santralleri, rüzgar türbinleri ve güneş panelleri sayılabilir. Yıllık elektrik üretiminin büyük bir kısmını hidroelektrik santrallerinden elde eden Türkiye, rüzgar enerjisi alanında da ülkenin farklı bölgelerinde rüzgar türbinleri projeleri hazırlıyor. Son yıllarda hızla gelişen bir alan olan güneş enerjisi konusunda ise coğrafi olarak bulunduğu konumdan dolayı üretim yapabilme potansiyeli oldukça yüksek.

Elektrik üretimi, ısınma ve yeni istihdam alanları oluşturma potansiyeline sahip olan yenilenebilir enerji çeşitlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

Güneş Enerjisi

En çok bilinen ve en çok kullanılan doğal enerji çeşitlerinden biri. Güneş enerjisiyle panellere toplanan enerji, elektrik enerjisine dönüşebiliyor. Özellikle güneş alan bölgelerde sınırsız ve düşük maliyetli bir enerji kaynağı olarak kullanılabilir. Sadece konutlar için değil, aynı zamanda sanayide de güneş enerjisinden üretilen bu ucuz enerjiden faydalanabilir.

Rüzgâr Enerjisi

Rüzgar enerjisi, büyük rüzgar tribünlerinin yardımıyla havanın kinetik enerjisi kullanılarak üretilir. Hem deniz üstü (offshore) hem de kara üstü (onshore) olarak kullanılan rüzgâr tribünleri, rüzgarın şiddetinin fazla olduğu yerlerde daha verimli üretim yapabiliyor. 

Jeotermal Enerjisi

Elektrik enerjisinin yanı sıra ısınma ihtiyacını karşılamak için de kullanılan jeotermal enerji, yer kabuğunun derinliklerinde biriken sıcak suyun ve buharının farklı derlinliklerden yüzeye çıkarılıp işlenmesi sonucu ortaya çıkar. Düşük sıcaklıktaki jeotermal enerji; seraları, evleri, endüstriyel alanları ısıtmak için kullanılabilir.

Hidrolik Enerjisi

Akan suyun hareket enerjisini kinetik enerjiden elektrik enerjisine dönüştürerek üretilen yenilenebilir bir enerji türü. İklime bağlı kuraklıklardan olumsuz etkilenebilir. Balıkçılık, sulama ve tarım konusunda istihdam alanı açılmasını sağlayabilir. 

Biyokütle Enerjisi

Bitkisel ve hayvansal atıkların fosilleşmemiş kalıntılarından enerji elde edilmesi durumunu ifade eden biyokütle enerji; katı, sıvı ve gaz gibi farklı hallere dönüştürülür. Kolay depolanabilen bu enerji türü ısıtma sistemleri için kullanılabilir. 

Dalga Enerjisi

Yenilenebilir enerji üretim kaynaklarının arasında yer alsa da bölgesel farklılıklardan dolayı çok kullanılan bir tür değildir. Denize ve okyanusa kıyısı olan ülkelerin kullanabileceği bu enerji kaynağı, dalga jeneratörü yardımıyla denizdeki gel-git ve yüzey hareketlerini enerjiye dönüştürür. 

Yenilenebilir Enerjinin Avantajları Nelerdir?

Uzun yıllardır enerji ihtiyacını karşılamak için fosil yakıtların kullanımı tercih ediliyor. Nüfusun artmasıyla birlikte tükenmeye, yoğun ve bilinçsiz kullanımıyla da iklim krizine sebep olmaya başlayan fosil yakıtların yerine yenilenebilir enerji kaynaklarını koymamız gerekiyor. Çünkü yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı birçok avantajı beraberinde getiriyor. Bu avantajları şu şekilde sıralayabiliriz:

● Fosil yakıtlara oranla daha temiz bir enerji kaynağı olarak kullanılır. Doğal kaynaklardan elde edilen enerjinin karbon emisyonu düşük olduğu için zararlı sera gazlarının salınımını azaltır. Çevre dostudur.

● Doğada sürekli olarak yenilendikleri için ihtiyaçları karşılama konusunda bir sınırları bulunmaz. Gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılamak için sürdürülebilir bir role sahiptir. 

● Yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilen enerji, fosil yakıtlara göre çok daha ucuz olduğu için enerji maliyetlerini düşürür.

● Yenilenebilir enerji kaynakları yerli kaynaklardan elde edildiği için enerji bağımsızlığını artırır. Ülkenin kendi enerjisini üretmesi sayesinde ülkeler için çok büyük öneme sahip olan enerji konusunda bağımsız bir yerde durmasını sağlar. 

Yenilenebilir enerji üretimi ve satın alımı, doğrudan ve dolaylı olarak sera gazı salınımının azaltılmasında önemli bir rol oynuyor. Biz de Arçelik olarak yenilenebilir enerjinin iklim değişikliği konusundaki önemini dikkate alıyoruz.

Türkiye’deki üretim tesislerimizde 2010’dan bu yana yeşil elektrik satın alarak Türkiye operasyonlarımızdaki yeşil elektrik tüketim oranımızı her yıl artırıyoruz. Romanya’daki üretim tesislerimizin tamamında yeşil elektrik satın alarak 2020’de Arçelik Global’in toplam elektrik tüketimindeki yeşil elektrik oranı %75’in üzerine çıkardık. Detaylı bilgi için Yenilenebilir Enerji Teknolojileri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Geri Dönüşüm Nedir?

Geri dönüşüm, var olan bir malzemenin aynı amaçla ya da başka amaçla kullanılmak üzere dönüştürülmesi anlamına geliyor. Yani tekrar kullanıma olanak tanıyan bir düzenden bahsediyoruz. Cam, plastik, metal ve tekstil maddeleri ham madde olarak da geri dönüşümle değerlendirilebiliyor. 

Bu dönüşüm faaliyetleri aslında hava, su ve çevre kirliliğini azaltmaktan daha fazlasını yapıyor. Çünkü bu işlemi yaparak yeniden üretme maliyetinden tasarrufla birlikte fabrikaların yaydığı kirliliğin azaltılması sağlanıyor. Küresel ısınmaya etki eden sera gazlarının etkisini azaltmaya ve var olan kaynakların korunmasına yardımcı oluyor. 

Geri Dönüşüm Nasıl Yapılır: Uygun Atık Yönetiminin Önemi

Geri dönüşümle birlikte atıkların uygun şekilde ayrıştırılması ve depolanması, dönüşümün daha verimli ve etkili bir şekilde yapılmasını sağlıyor. Ayrıca uygun atık yönetimi sayesinde çevre kirliliği sorunları da azaltılmış oluyor.

Bu dönüşümde, kullanılan maddenin dönüştürülüp yeniden kullanıldığı bir döngü bulunuyor. Bu durum, madde geri dönüştürülemez hale gelene kadar devam ediyor. Yani bir malzeme, birden fazla kez dönüştürülebiliyor. Geri dönüştürme aşamaları ise 4 adımda gerçekleştiriliyor:

Kaynakta Ayrı Toplama

Geri dönüşümün ilk aşamasında uygun olan atıklar geri dönüşüm kutularından, çöplerden, sokaklardan toplanıyor. Sonrasında geri dönüşüme uygun olanlar seçilerek çöplerden ayrılıp biriktiriliyor.

Sınıflama

İkinci aşamada ise biriktirilen atıklar türlerine göre ayrılıyor. Genel olarak kağıt atıklar, cam atıklar, plastik atıklar ve metal atıklar olarak sınıflandırılıyor. 

Değerlendirme

Bu aşamada; toplanan, gruplandırılan ve biriktirilen atıklar kendi türlerine uygun geri dönüşüm tesislerine gidiyor. Yapılan fiziksel ve kimyasal işlemlerden sonra ham madde haline dönen ürünler yeniden kullanılabilir hale geliyor.

Yeni Ürünü Ekonomiye Kazandırma

Kaynakta ayrı toplama, sınıflama ve değerlendirme aşamalarından geçip ham madde haline gelen ürün, türüne uygun üretimde kullanılmak üzere değerlendiriliyor.

Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Geri Dönüşüm Olur mu?

Kağıt ve plastik atıklar haricinde ömrünü tamamlayan veya kullanılamaz hale gelen elektrikli ve elektronik eşyalar da Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği (AEEE) kapsamında ya dönüştürülüyor ya da bertaraf ediliyor. Bu ürünler atık haline geldikten sonra dönüştürülmeye uygunsa geri dönüşüm tesislerine gönderiliyor; metal, cam ve plastik gibi parçaları çevreye zarar vermeden dönüştürülüyor.

Sıfır Atık Hedefinde Geri Dönüşümün Önemi

Genel olarak geri dönüşüm kavramı ile sıfır atık kavramı karıştırılıyor. Ancak sıfır atık, geri dönüşüme göre daha kapsayıcı bir kavram. Sıfır atık, atık oluşumunun engellemesini ya da atık haline geldikten sonra kaynağında ayrı toplanıp geri kazanım sağlanmasını hedefleyen bir proje. 

Atıkları sıfırlamak için yapılan uygulamalar içerisinde atıkların geri dönüşüm ile tekrar kullanıma kazandırılması olsa da temelde atık oluşumunun önüne geçmek hedeflenir. Kısacası geri dönüşüm, atık yönetiminin sadece bir aşaması. Atık oluşumu engellenemiyorsa geri dönüşüm uygulamalarından faydalanarak geri kazandırmak, sıfır atık hedefi için önemli bir yere sahip. 

İleri Dönüşüm ve Geri Dönüşümün Farkı Nedir?

Geri dönüşüm, atık maddelerin tekrar kullanılmasını hedeflerken ileri dönüşüm ise bir malzemeyi daha iyi ve değerli bir hale getirip kullanılır olmasını sağlar. İleri dönüşümle cam, metal, kumaş, ahşap gibi malzemeler kullanarak DIY (kendin yap) projeleri yapılabilir. Örneğin kullanılmayan cam kavanozlar boyanarak vazo olarak değerlendirebilir. Eski bir evrak çantası, ahşap ayaklar ve minder kullanılarak bir tasarım sandalyeye dönüştürülebilir. Bu açıdan bakınca ileri dönüşüm de bir geri dönüşüm hamlesidir denilebilir. 

Geri Dönüşümün Faydaları: Karbon Ayak İzini Azaltma, Kaynakları Koruma ve İstihdam Yaratma

Atıkların yakılması, depolanması veya doğaya atılması sonucu ortaya çıkan sera gazları, küresel ısınma ve iklim değişikliğine neden oluyor. Geri dönüşümle birlikte ise atıklar doğru bir şekilde toplanıyor, ayrıştırılıyor ve geri kazanılıyor. Böylece çevrenin korunması, sera gazı salınımının ve karbon ayak izinin azaltılması sağlanıyor.

Sınırlı olan doğal kaynaklar, nüfus yoğunluğu ve iklim krizi gibi sebeplerle her geçen gün daha da tükeniyor. Geri dönüşüm ise atıkların yeniden kullanılmasını sağlayarak doğal kaynakların tüketiminin azaltılmasına katkıda bulunuyor. Bu da doğal kaynakların korunması ve gelecek nesillere daha iyi bir yaşam alanı bırakılması açısından son derece önem taşıyor. 

Ayrıca geri dönüşüm aşamalarını oluşturan; atıkların toplanması, ayrıştırılması, sınıflandırılması, geri kazanımı ve yeniden kullanımı için insan gücüne ihtiyaç duyuluyor. Bu sayede de istihdam yaratma fırsatı doğuyor.

Geri Dönüşümün Temiz Enerji Kaynaklarına Etkisi

Geri dönüştürülebilen malzemeler, enerji üretimi için kullanılabiliyor. Örneğin biyokütle enerjisi üretimi için atıkların geri dönüştürülmesi, doğal kaynakların korunmasına ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına katkıda bulunuyor. Bunun yanı sıra çevrenin temiz tutulmasına ve fosil yakıtların kullanımının azaltılmasına da destek oluyor. Temiz enerji kaynaklarının kullanılmasını sağlayarak da gezegene katkı sağlıyor.

Arçelik olarak üretim sırasında atık oluşumunu daha kaynağında engelliyoruz, entegre atık yönetimi ilkelerini uygulayarak atıkları en aza indiriyoruz. Ürünlerimizi, kullanım ömürlerinin sonunda doğaya geri dönecek biçimde tasarlıyoruz. Sonrasında da ürünlerimiz atık elektrikli ve elektronik ekipmana (AEEE) dönüşüyor.  

Ayrıca ürünlerimizin birer kaynak olarak değerlendirilmesini ve doğaya geri döndürülmesini teşvik etmek amacıyla Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu kapsamında geri dönüşüm tesisleri kurduk. Detaylı bilgi için Geri Dönüşüm sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Yenilenemez Enerji Nedir?

Doğada sınırlı miktarda bulunan, kendini yenileyemeyen yani zaman içerisinde tükenme ihtimali olan, genel olarak fosil yakıtlardan elde edilen enerji türüne yenilenemez enerji türü denir. Tükenebilir enerji olarak da adlandırılan bu enerji kaynaklarının işlenmesi ve kullanılması sırasında ortaya çıkan sera gazı iklim krizinini etkileyen sebeplerden biri olarak kabul ediliyor. 

Yenilenemez Enerji Kaynakları Nelerdir?

Yenilenemez enerji kaynakları fosil yakıtlar ve nükleer enerji olmak üzere ikiye ayrılıyor:

- Fosit Yakıtlar

Ölü hayvan ve bitkilerin oksijensiz ortamda milyonlarca yıl boyunca çözünmesiyle meydana gelir. İnsanların enerji gereksinimlerinin çoğunu karşılayan fosil yakıtlar karbon bazlı olduğu için yanarak enerjiye dönüşmeleri de atmosferde karbon salınımına neden olur. Tüm insan yapımı CO2 ve sera gazı emisyonlarının kabaca %80'inin fosil yakıtların yakılmasından kaynaklandığı tahmin ediliyor. 

Fosil yakıtlar ise kendi içinde üçe ayrılıyor. 

Doğalgaz

Renksiz, kokusuz ve hafif bir gaz olan doğalgaz, petrol yataklarının üzerinde ya da gözenekli kayaçların boşluklarına sıkışmış olarak veya serbest hale bulur. Temiz olarak tanımlansa da fosil yakıt olduğu ve doğal olarak sürdürülebilir bir yapısı olmadığı için yenilenemez enerji kaynakları arasına girer.

Petrol

Katı, sıvı ve gaz hâldeki hidrokarbonların bir karışımı olan petrol çoğunlukla sıvı halde bulunur. Kullanım sıklığından dolayı yüksek miktarda karbon salınımına neden olur.

Kömür

Kömür Sanayi Devrimi’nden bu yana enerji ihtiyacının çoğunu karşılayan karbon bazlı, bitkisel kökenli maddeler ve inorganik bileşenlerden oluşan tortul bir kayaçtır. Maalesef çevreye en zararlı olan fosil yakıt kömürdür. 

- Nükleer Enerji

Nükleer reaktörlerle uranyum atomlarının parçalanması sonucu ortaya çıkan bir enerji türüdür. Atom çekirdeklerinin parçalanmasıyla elde edildiği için atom enerjisi olarak da adlandırılır. Sera gazı emisyonu yaratmasa da enerji oluşumunda ortaya çıkan radyoaktif atıklar insan sağlığı için son derece tehlikelidir. 

Yenilenebilir ve Yenilenemez Enerji Arasında Ne Fark Var?

Güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji, hidrolik enerji, biyokütle enerjisi ve dalga enerjisi, doğal kaynaklardan gelen yenilenebilir enerjilerdir. Yenilenemez enerji kaynakları ise az önce de bahsettiğimiz fosil ve nükleer enerji kaynaklarından oluşan tükenebilir kaynaklardır. 

Temelde farklılaşan bu enerji kaynaklarının farklarını aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

● Yenilenebilir enerji kaynakları tükenmez, yenilenemez enerji kaynaklarının bir sonu vardır.

● Yenilenebilir enerji kaynakları daha yüksek maliyetlidir.

● Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı sera gazı salınımını minimuma indirir. yenilenemez olan enerji kaynakları ise karbon salınımını artırmaya devam eder.

● Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı için gerekli olan alt yapı çoğu ülke için erişilebilir değildir. Yenilenemez enerji için uygun maliyetli alt yapı bulunabilir.

Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Avantajları Nelerdir?

Yenilenemez enerji kaynaklarından fosil kaynaklar doğada hali hazırda bulunuyor ve düşük maliyetlerle enerjiye dönüştürülebiliyor. Nükleer kaynaklar ise karbon ve sera gazı salınımı yapmadığı için doğaya zarar vermiyor. 

Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Dezavantajları Nelerdir?

Kaza riski ne kadar düşük olursa olsun nükleer santrallerde meydana gelecek herhangi bir sızıntı veya radyasyon tehlikesi büyük bir risk. Çünkü doğa üzerinde geri dönüşü güç büyük yıkımlar yaratırken insanlar üzerinde de kanser hastalıklarının oluşmasına sebebiyet veriyor. Nükleer santraller her ne kadar karbon salınımı yapmasa da gelecek için riskli. 

Enerji kaynağı olarak kullanıldığında en çok sera gazı salınımı yapan kömür bu dezavantajının yanı sıra işlenmesi için çalışan maden işçilerinin de sağlığına uzun vadede zarar veriyor. Ayrıca kömür madenlerinde her zaman çökme gibi riskler bulunuyor.  

Yenilenemeyen enerji kaynaklarının kullanımındaki en büyük dezavantaj için bu kaynakların tüketim oranının üretim oranından çok daha yüksek olması diyebiliriz. Sağlık ve çevreye olan zararlarının haricinde yenilenemez enerji kaynaklarının bir noktada tükenmesi söz konusu. Bu enerji kaynaklarını ortaya çıkması milyarlarca yıl alırken talep yüksekliğinden dolayı çok kısa sürede tüketiliyor. 

Dünya Sadece Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımıyla Güçlenebilir mi?

Küresel çapta kullanılan enerji, hâlâ büyük ölçüde yenilenemez enerji kaynakları üzerinden sağlanıyor. Ancak, Paris Anlaşması, AB Yeşil Mutabakatı gibi bağlayıcılığı olan anlaşmalarla birlikte enerji dönüşümü hareketleri hız kazanmaya başlıyor. 

Bu anlaşmalarla birlikte yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, çevresel etkilerin azaltılması, enerji güvenliğinin artırılması ve istihdam fırsatların ortaya çıkması aslında hem ülkelere hem de dünyanın geleceğine katkı sağlıyor.

Tabii ki yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaşması için kapsamlı ve geniş bir süreç gerekiyor. Alt yapı çalışmaları, enerji depolama sistemleri ve mevcut enerji politikalarının düzenlenmesi ve yatırım bu sürecin en önemli adımları arasında yer alıyor.

Sonuç olarak; yenilenebilir enerji kaynakları, dünyanın enerji ihtiyaçlarını karşılama konusunda büyük bir potansiyele sahip. Yenilenemez enerjinin sınırlı bir kaynak olduğunu kabul ederek sürdürülebilir bir yaşam için yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanmak gerekiyor. 

Yenilenebilir enerji kullanımın dünyamız için önemli olduğunun farkındayız. Bu yüzden Arçelik olarak; Romanya’nın Ulmi kentindeki Çamaşır Makinesi Fabrikamızda, 930 kWp kurulu güce sahip fotovoltaik güneş panelleriyle 3.171 GJ elektrik üretimi gerçekleştirerek 238 ton CO2e sera gazı salınımının önüne geçtik. Yenilenebilir enerji ile diğer çalışmalarımızı Yenilenebilir Enerji Teknolojileri sayfasında inceleyebilirsiniz.